Από την σχολή των Αθηνών του Ραφαήλ στην Μαίριλυν του Γουόρχωλ. Το τέλος της Αισθητικής κι ο Τεχνομηδενισμός;

Η Σχολή των Αθηνών είναι ένας πίνακας της Αναγέννησης,  από τα αριστουργήματα του Ραφαήλ. Μας δείχνει στο κέντρο του τους δυο μεγάλους κλασσικούς φιλοσόφους τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη τριγυρισμένους από άλλους φιλοσόφους κι επιστήμονες διαχρονικά. Αυτή η σύνθεση είναι και η πολιτισμική πρόταση την Αναγέννησης. Προχωρά στηριζόμενη στην επιστήμη με κέντρο την φιλοσοφία. Ο Πλάτωνας υψώνοντας το δάχτυλο του προς τα πάνω και κρατώντας το βιβλίο του Τίμαιος, μας δείχνει τον κόσμο των ιδεών και την δομή του κόσμου. Ο Αριστοτέλης δείχνοντας προς τα κάτω και κρατώντας το βιβλίο του τα Ηθικά Νικομάχεια μας δείχνει προς τα κάτω προς την γη, την εμπειρία ,το βίωμα.

Ένας συνδυασμός  των δυο μαζί με τις επιστήμες είναι η Αναγεννησιακή πρόταση στην Τέχνη και μέσω αυτής στην ζωή.

Τεχνικά αυτό δείχνεται μέσω της προοπτικής.

Κάτι που δεν συμβαίνει στην μοντέρνα εποχή και Τέχνη,  όπου η προοπτική καταργείται. Το μοντέρνο έργο Τέχνης δεν είναι πλέον παράθυρο στον κόσμο αλλά είναι ο ίδιος ο κόσμος ως πραγματικότητα. Πάνω στην σημασία της έννοιας της προοπτικής βασίζεται μια από τις ουσιαστικές διαφορές της Αναγεννησιακής Τέχνης με την μοντέρνα και κατ' επέκτασιν την σύγχρονη Τέχνη όπως π.χ. οι πίνακες του Πικάσο η του Γουόρχωλ. Στην σύγχρονη τέχνη ό,τι φαίνεται είναι, ως γλώσσα που εξαντλείται στα οπτικά κι εννοιολογικά της όρια. Ενώ στην σχολή των Αθηνών και γενικά στην Αναγέννηση, ό,τι φαίνεται είναι γλώσσα που μας αναγγέλλει κάτι που θα έρθει η που υπάρχει και θα φανεί. Μήπως με το τέλος της προοπτικής είναι και το τέλος της Αισθητικής; Μήπως η σύγχρονη τέχνη είναι μια μορφή Τεχνομηδενισμού;

 

Δημοσθένης Δαββετας καθηγητής φιλοσοφίας της Τέχνης, συγγραφέας, εικαστικός, γεωπολιτιστικός αναλυτής.