ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ - Φ. Σ. ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΠΑΡΑ ΤΩι ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩι ΑΘΗΝΩΝ 2024-2025

¨ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ¨

                        Τρίτη 19 Νοεμβρίου 2024, 19.00-20.30                             

Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας

Κωνσταντίνος Καλαχάνης,

Δρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών,

Καθηγητής Μέσης Εκπαιδεύσεως

«Φιλοσοφία και Τεχνητή Νοημοσύνη»

Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, Πλατεία Αγίου Γεωργίου Καρύτση 8, Αθήναι

Επιστημονικός Διευθυντής: Κωνσταντίνος Νιάρχος, καθηγητής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Προεδρεύει ο κος Χαράλαμπος Σπυρίδης, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Προσφωνήσεις: Βασίλειος Κωνσταντινόπουλος, καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Πρόεδρος Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, Μαργαρίτα Α. Βέργου Καραμάνου, Πρόεδρος Σωματείου Διόνυσος

 ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης, η σχέση μεταξύ του ανθρώπινου εγκεφάλου και της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) έχει γίνει ένα πεδίο έντονων φιλοσοφικών και ηθικών συζητήσεων. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στο να εξετάσει τις ομοιότητες ανάμεσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο και την ΤΝ, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τα φιλοσοφικά και ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από αυτή την αλληλεπίδραση.

Αρχικά, εξετάζεται η δομική και λειτουργική σύγκλιση του ανθρώπινου εγκεφάλου και της ΤΝ. Για τον σκοπό αυτό, αρχικά πραγματοποιείται μία σύντομη επισκόπηση των βασικών αρχών λειτουργίας του εγκεφάλου (βλ. εκτενώς Kandel et al. 2005), με έμφαση στην νευροπλαστικότητα, αναφέρεται στην ικανότητα του νευρικού συστήματος να τροποποιεί τον εαυτό του, λειτουργικά και δομικά, ως απάντηση στην εμπειρία και τον τραυματισμό (von  Bernardi et al. 2017). Από την άλλη πλευρά υπάρχουν τα τα νευρωνικά δίκτυα, τα οποία  είναι ένας τύπος υπολογιστικού συστήματος που έχει ως πρότυπο την οργάνωση του ανθρώπινου εγκεφάλου. Αποτελούν τη βάση πολλών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για εφαρμογές όπως η αναγνώριση ομιλίας, η όραση υπολογιστών η ανάλυση ιατρικών εικόνων κ.α. το γεγονός αυτό υποδηλώνει με σαφήνεια μια αυξανόμενη προσέγγιση της ΤΝ προς την ανθρώπινη νοημοσύνη. Ωστόσο, οι ομοιότητες αυτές φέρνουν στην επιφάνεια σημαντικά φιλοσοφικά ερωτήματα: Μπορεί η ΤΝ ποτέ να αποκτήσει μια μορφή συνείδησης ανάλογη με αυτή του ανθρώπου; Και εάν ναι, ποιες θα ήταν οι ηθικές συνέπειες αυτού του επιτεύγματος;

Εν συνεχεία, διερευνάται η ηθική διάσταση της χρήσης της ΤΝ, ειδικά όταν έχει ομοιότητες με τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Θέματα όπως η προστασία δεδομένων, τα προσωπικά δεδομένα (Murdock, 2021) και η αυτονομία της απόφασης στο πλαίσιο της αυξανόμενης αλληλεπίδρασης ανθρώπου-μηχανής, καθίστανται κρίσιμα. Επιπλέον, τίθεται το ερώτημα της ηθικής ευθύνης σε περιπτώσεις λανθασμένων αποφάσεων από συστήματα ΤΝ (Farhud & Zokaei, 2021), ειδικά όταν αυτές επηρεάζουν ανθρώπινες ζωές.

Τέλος, τίθενται ερωτήματα σχετικά με  το μέλλον της σχέσης ανάμεσα στον εγκέφαλο και την ΤΝ, με έμφαση στην συμβίωση του ανθρώπου με μηχανές που διαθέτουν εξελιγμένες μορφές νοημοσύνης και τις πιθανές επιπτώσεις στην κοινωνία, την ηθική και τη φιλοσοφία. Το γεγονός αυτό προτάσσει την  αναγκαιότητα συνεχούς διαλόγου και αναθεώρησης των ηθικών προτύπων και της φιλοσοφικής σκέψης, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις συνεχώς μεταβαλλόμενες προκλήσεις που εγείρει η τεχνολογική πρόοδος.