Σοφοκλέους, Αντιγόνη: «Ἔρως ἀνίκατε μάχαν». Το Χορικό του Έρωτα
Κωνσταντίνα Γογγάκη
Αν. Καθηγήτρια ΕΚΠΑ
Περίληψη
Ο έρωτας, ως κινητήρια δύναμη της μυθικής πλοκής, δεν εμφανίζεται σε πολλές αρχαίες τραγωδίες. Από τον αρχαιότερο τραγικό ποιητή, τον Αισχύλο, λόγου χάριν, απουσιάζει εντελώς, θεωρώντας ίσως ο ποιητής ότι ο Έρως δεν ταιριάζει με τους υψηλούς στόχους της τραγωδίας. Ο Σοφοκλής, όμως, στο Γ΄ Στάσιμο της Αντιγόνης (442 π.Χ.), το οποίο αποτελεί ένα από τα διασημότερα χορικά της αρχαίας τραγωδίας, παρουσιάζει, για πρώτη φορά, το στοιχείο του έρωτα, το οποίο καθορίζει και την εξέλιξη της υπόθεσης. Έτσι, αν και το έργο εστιάζεται κυρίως στην αντίσταση κατά της αυθαίρετης κρατικής εξουσίας και στην ισχύ των άγραφων νόμων των θεών, ωστόσο, παράλληλα, προβάλλει τον ερωτικό σύνδεσμο μεταξύ της Αντιγόνης και του Αίμονα, που είναι κυρίαρχος κατά την λύσιν του μύθου. Και, παρότι ο ποιητής δεν παραθέτει κάποια σκηνή ερωτικής φύσεως, το ερωτικό πάθος, πάντως, συνιστά μια θεμελιώδη αξία ζωής που καθυποτάσσει τους ήρωες.
Στην Αντιγόνη ο έρωτας λειτουργεί, τελικά, ως πανίσχυρη κοσμική δύναμη, η εναντίωση προς την οποία επιφέρει την συντριβή. Ο Κρέων, ως «ζωντανός νεκρός», πλέον, συνειδητοποιεί πως η θεότητα του Έρωτα μπορεί να αποβεί καταστροφικότερη από το υλικό κέρδος, στο οποίο, τόσο λανθασμένα, είχε ο ίδιος επικεντρωθεί. Ο Σοφοκλής στο έργο Τραχίνιαι, επίσης, προβάλλει το ερωτικό πάθος ως έναν μοχλό που κυβερνά τα ανθρώπινα. Η προβολή του έρωτα ως ακατανίκητης συμπαντικής δύναμης διατηρείται και στο έργο του τρίτου τραγικού ποιητή, του Ευριπίδη, κυρίως όμως με ερωτικά πάθη που είναι εντελώς παράφορα και προξενούν τον όλεθρο.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου